31.
október 2018
Fréttatilkynning frá FKA vegna Jafnvægisvogar:
Fimmtíu
fyrirtæki skrifuðu undir viljayfirlýsingu um að vinna að jafnrétti:
Hlutfall kvenna í framkvæmdastjórnum 100 stærstu fyrirtækja
er 26%
Hlutfall kvenna í framkvæmdastjórnum 100 stærstu fyrirtækja landsins er
einungis 26%, konur eru einungis 10% forstjóra og 19% stjórnarformanna. Staðan
í stjórnum er þó umtalsvert betri þar sem konur eru orðnar 40% stjórnarmanna á
móti 60% körlum í 100 stærstu fyrirtækjunum. Deloitte hefur tekið saman greiningu
á 100 stærstu fyrirtækjum landsins mælt í veltu og komu þessar upplýsingar
meðal annars fram á ráðstefnu sem haldin var á Hótel Reykjavík Nordica í dag.
FKA stóð fyrir ráðstefnunni Rétt’ upp hönd en félagið hefur ásamt
samstarfsaðilum úr velferðar-ráðuneytinu, Sjóvá, Deloitte, Morgunblaðinu
og Pipar/TBWA sett af stað hreyfiaflsverkefnið Jafnvægisvogina. Markmið
Jafnvægisvogarinnar er að árið 2027 verði kynjahlutfall í framkvæmdastjórnum
fyrirtækja og opinberra aðila á Íslandi 40/60. Tilgangurinn með
Jafnvægisvoginni er að virkja íslenskt viðskiptalíf og opinbera aðila til þess
að verða að fyrirmynd jafnréttis fyrir aðrar þjóðir.
32,6% konur stjórnarmenn í
fyrirtækjum með fleiri en 50 starfmenn
Lög um kynjakvóta í stjórnum fyrirtækja með yfir 50 starfsmenn voru sett
árið 2010 og tóku þau gildi árið 2013. Lögin gera ráð fyrir því að hlutfall
hvors kyns í stjórnum skuli vera að minnsta kosti 40% í lok ársins 2013. Eftir lagasetningu
og fram að gildistöku laganna hækkaði hlutfall kvenna í stjórnum félaga með
yfir 50 starfsmenn úr 20% í 30%, þannig að með lagasetningu náðist sami árangur
á 3 árum og hafði á 10 árum fyrir. Ári eftir gildistöku laganna var hlutfall kvenna orðið 33,2%
í stjórnum fyrirtækja með yfir 50 starfsmenn, en hefur lækkað síðan þá um 0,6% eða
niður í 32,6%. Ekki er að finna útskýringu á misjöfnum kynjahlutföllum í bakgrunnsbreytum
líkt og menntun þar sem hlutfall brautskráðra nemenda úr meistara- og
doktorsstigi á árunum 2000-2016 er að
meðaltali um 65% konur.
Mælaborð
jafnréttismála
Eitt af verkefnum Jafnvægisvogarinnar var að gera samantekt á stöðu
stjórnenda eftir kyni í íslensku atvinnulífi og hjá opinberum aðilum. Hafa niðurstöðurnar
verið birtar í mælaborði sem aðgengilegt er á heimasíðu FKA. Ef skoðuð er tölfræði
stjórnarmanna sem lögin ná til þá er sambærilega hækkun ekki að sjá í tölfræði um
stjórnarformenn en hlutfall kvenna hækkaði ekki nema úr 14% í 18% í kjölfar
lagasetningar. Frá lagasetningu hefur hlutfall kvenna sem stjórnarformenn
félaga með fleiri en 50 starfsmenn því farið lækkandi, úr 18% á árinu 2013 í
15% á árinu 2017 og er nánast komið á sama stað og fyrir lagasetningu. Staðan
er örlítið betri meðal stjórnarformanna félaga á hlutabréfamarkaði, þar sem
hlutfall kvenna sem stjórnarformenn er 26% en konur eru aðeins 19%
stjórnarformanna 100 stærstu fyrirtækja landsins, mælt eftir veltu. Í mælaborðinu kemur
einnig fram að á árinu 2017 voru konur 24% stjórnarformanna íslenskra
fyrirtækja, óháð stærð, sem er lítilsháttar hækkun frá aldamótum þegar konur
voru 22% stjórnarformanna.
Kynjahlutföll stjórnarmanna allra fyrirtækja, óháð stærð, hafa ekki
breyst mikið var 22% um aldamóti og er 26% konur í dag. Hlutföllin hafa staðið
í stað frá árinu 2014. Hlutföll kvenna í stjórnum félaga með færri en 50
starfsmenn hafa nánast staðið í stað frá aldamótum. Lagaákvæði um kynjakvóta
náðu ekki til þessara félaga.
Frá 22 til 26% í framkvæmdastjórnum
Fyrirfram var talið að lög um kynjakvóta myndu hafa áhrif á stöðu kvenna
í framkvæmdastjórnum líka en þau hafa ekki gert það líkt og vonir stóðu til. Sem
dæmi eru konur í framkvæmdastjórnum einungis 22% í skráðum félögum og 26% í 100
stærstu fyrirtækjum landsins, mælt eftir veltu. Engin kona er forstjóri hjá félagi á íslenskum
hlutabréfamarkaði.
Heilt yfir
óháð stærð fyrirtækja þá eru konur í dag 22% af framkvæmdastjórum íslenskra
fyrirtækja sk. mælaborði Deloitte. Með framkvæmdastjórum er hér átt við æðsta
stjórnanda: forstjóra eða framkvæmdastjóra. Hlutfall kvenna af
framkvæmdastjórum íslenskra fyrirtækja hefur þó aukist hægt og rólega frá
aldamótum þegar það var ekki nema 16%.
Ekki liggja fyrir samræmdar upplýsingar um kynjahlutföll
framkvæmdastjórna allra fyrirtækja á Íslandi. Mikilvægt er að safna þeim saman
með skipulögðum hætti svo hægt sé að mæla með samræmdum hætti og þannig
fylgjast með þróun á markmiði Jafnvægisvogarinnar.
Viljayfirlýsing
Ljóst að töluverðar breytingar þurfa að eiga sér stað til
þess að yfirlýstu markmiði Jafnvægisvogar-innar verði náð. Sem liður í
því vitundarátaki skrifaði Ásmundur Einar Daðason, félags- og
jafnréttisráðherra, undir viljayfirlýsingu fyrir hönd síns ráðuneytis um að vinna
að markmiðum Jafnvægisvogarinnar. Á sama tíma skrifuðu á milli fjörutíu og fimmtíu
fyrirtæki og opinberir aðilar undir viljayfirlýsingu um að beita sér fyrir
auknu kynjajafnvægi innan sinna vébanda og vinna að markmiðum Jafnvægisvogar
FKA næstu fimm árin. Fyrirtæki og stofnani vilja þannig sýna í verki að þau
hafi áhuga á að komast lengra í þessum efnum. Strax á næsta ári verða
veittar viðurkenningar þar sem dregin eru fram í sviðljósið fyrirtæki og
opinberir aðilar sem hafa náð markmiðum Jafnvægisvogarinnar.
Betri árangur
með blönduðum teymum
,,Allar rannsóknir styðja það að þegar blönduð
teymi karla og kvenna séu í fyrirtækjum, þá nái fyrirtækin hreinlega
betri árangri. Það er líka svo sorgleg sóun á mannauði að mennta allar þessar
kraftmiklu ungu konur, en hleypa þeim ekki til áhrifa í fyrirtækjunum.
Þetta slagorð okkar á ráðstefnunni, Rétt´upp hönd, er bæði hvatning til
kvenna að gera sig sýnilegri innan fyrirtækja og einnig hvatning til karlstjórnenda
að sjá konurnar sem eru til staðar og skapa þeim tækifæri. Það er kominn
tími til að láta hendur standa fram úr ermum og láta verkin tala. Jafnrétti er
ekki einkamál kvenna,” segir Rakel Sveinsdóttir, formaður FKA.
